285. Տրված բայերի հրամայական ձևե՛րը կազմիր:
Օրինակ՝
գրել – գրի՛ր – գրեցե՛ք, աղալ – աղա՛ – աղացե՛ք:
2. Սիրել, կանչել, նկարել, լսել, նստել, կանգնել, զանգել, կապել, փրկել, կապկպել, կոտրատել, կապոտել։
Սիրել-սիրի՛ր-սիրեցե՛ք, կանչել-կանչի՛ր-կանչե՛ք, նկարել-նկարի՛ր-նկարե՛ք, լսել-լսի՛ր-լսե՛ք, նստել-նստի՛ր-նստե՛ք, կանգնել-կանգնի՛ր-կանգնե՛ք, զանգել-զանգի՛ր-զանգե՛ք, կապել-կապի՛ր-կապե՛ք, փրկել-փրկի՛ր-փրկե՛ք, կապկպել-կապկպի՛ր-կապկպե՛ք, կոտորել-կոտորի՛ր-կոտորե՛ք։
Բ. Խաղալ, սողալ, կարդալ, գնալ, մնալ, գոռալ։
Խաղալ-խաղա՛-խաղացե՛ք, սողալ-սողի՛ր-սողե՛ք, կարդալ-կարդա՛-կարդացե՛ք, գնալ-գնա՛-գնացե՛ք, մնալ-մնա՛-մնացե՛ք, գոռալ-գոռա՛-գոռացե՛ք։
286. Տրված բայերը հրամայակա՛ն դարձրու և Բ շարքի բայերի հրամայական ձևերով կազմիր նախադասություններ:
Ա. Հեռանալ, գոհանալ, վախենալ, կամենալ, հասնել, թռչել, մեռնել, կորչել, փախչել։
Հեռանալ-հեռացի՛ր, գոհանալ-գոհացի՛ր, վախենալ-վախեցի՛ր, կամենալ-կամեցի՛ր, հասնել-հասի՛ր, թռչել-թռչի՛ր, մեռնել-մեի՛ր, կորել-կորի՛ր, փախչել-փախչի՛ր։
Բ. Ուտել, գալ, տալ, լինել, տեսնել, ելնել:
Ուտել-կե՛ր, գալ-արի՛, տալ-տո՛ւր, լինել-եղի՛ր, տեսնել-տես, ելնել-ելի՛ր։
-Կե՛ր, ասաց մայրիկը-մինչև չուտես սեղանից չե՛ս վերկանա։ Արի՛ էստեղ։ Տուր այդ նամակը։ Եղի՛ր բարի։ Տե՛ս, թե ինչ արեցիր։ Ելի՛ր այդ տեղից։
287 Հրամայի՛ր և արգելի՛ր (տե՛ս օրինակը): Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:
Օրինակ՝
հավաքել – հավաքեցե՛ք կամ հավաքե՛ք – մի՛ հավաքեք:
Մաքրել – մաքրեցե՛ք – մի՜ մաքրեք:
Գնալ – գնացե՛ք – մի՜ գնաք կամ մի՜ գնացեք:
Հեռանալ – հեռացե՛ք – մի՛ հեռանաք կամ մի՛ հեռացեք:
Վճարել, հաշվել, հանել, գումարել, գողանալ, բարձրանալ, խաղալ, խոսել, փորել, գիտենալ, մոտենալ:
Վճարել-վճարի՛ր-մի՛ վճարե՛ք, հաշվել-հաշվի՛ր-մի՛ հաշվե՛ք, հանել-հանի՛ր-մի՛ հանե՛ք, գումարել-գումարի՛ր-մի՛ գումարե՛ք, գողանալ-գողացի՛ր, մի՛ գողացե՛ք, բարձրանալ-բարձրացի՛ր-մի՛ բարձրացե՛ք, խաղալ-խաղա՛-մի՛ խաղացե՛ք, խոսել-խոսի՛ր-մի՛ խոսե՛ք, փորել-փորի՛ր-մի՛ փորիր, գիտենալ-գիտացի՛ր-մի՛ գիտացե՛ք, մոտենալ-մոտեցի՛ր-մի՛ մոտեցե՛ք։
288. Դպրոցում և տանը գործածվող հրամաններ (հրամայական նախադասություններ) գրի՛ր: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու։
Ժխտական խոնարհում
Մի՛ թռվռա՛, մի՛ զբաղվի՛ր, մի՛ քնի՛ր։
289. Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ։ Ինչի՞ միջոցով արեցիր:
Օրինակ՝
Նա երեկոյան բակում էր: – Նա երեկոյան բակում չէր:
Ձկների բնակարանը ծովն է:
Հատուկ նշված տեղով անցավ փողոցը։
Առանց ջրի կյանք կա:
Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան:
Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի
հանրային գրադարանում:
Ձկների բնակարանը ծովն է-ձկների բնակարանը ծովը չէ։
Հատուկ նշված տեղով անցավ փողոց-հատուկ նշված տեղով չանցա՛վ փողոցը։
Առանց ջրի կյանք կա-Առանց ջրի կյանք չկա՛։
Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան-ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր չկան։
Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի-առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ չաշխատեց Պետերբուրգի։
290. Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ։ Ի՞նչ փոփոխություններ կատարեցիր:
Մարդը թափահարում է դրոշակը։ – Մարդը չի թափահարում՝ դրոշակը։
Այդ լճի ջրերը սառչում են:
Նա իր երգը հորինել է ժողովրդի համար:
Շունչը պահած մարդը կարողանում է ջրի տակ մի րոպեից ավելի
դիմանալ:
Նա հետաքրքրվում էր ամեն ինչով:
Նրա հարցերի թիվը հիմա մեծացել է:
Երկու գրքերն իրարից տարբերվում են։
Խաչմերուկում շարժումը կառավարում է լուսակիրը-խաչմերուկում շարժումը չի կառավարում լուսակիրը։
Այդ լճի ջրերը սառչում են-այդ լճի ջրերը չեն սառչում։
Նա իր երգը հորինել է ժողովրդի համար-նա իր երգը չի հորինել ժողովրդի համար։
Շունչը պահած մարդը կարողանում է ջրի տակ մի րոպեից ավելի դիմանալ-Շունչը պահած մարդը չի կարողանում ջրի տակ մի րոպեից ավել դիմանալ։
Նա հետաքրքրվում էր ամեն ինչով-նա չեր հեաքրքրվում ամեն ինչով։
Նրա հարցերի թիվը հիմա մեծացել է-նրա հարցերի թիվը հիմա չի մեծացել։
Երկու գրքերն իրարից տարբերվում են-երկու գրքերն իրարից չեն տարբերվում։
Բայը ցույց է տալիս գործողություն։ Բայի ուղիղ ձևերն ունեն – ել կամ -ալ վերջավորություն (խոսել, խաղալ):
Բայն ունի երեք դեմք` (I, II, III), և երկու թիվ (եզակի, հոգնակի), որոնք արտահայտվում են բայական համապատասխան վերջավորություններով կամ օժանդակ բայի ձևերով (եմ, ես, է, ենք, եք, են, էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին):
Բայը կարող է ցույց տալ ներկայում կատարվող, անցյալում կատարված կամ դեռ չկատարված, կատարվելիք գործողություն։ Ըստ դրա էլ բայն ունի երեք ժամանակ` ներկա (գրում եմ), անցյալ (գրել եմ, գրեցի, գրում էի) և ապառնի (գրելու եմ, գրեմ, կգրեմ, պիտի գրեմ):