Մեր ուսուցիչը

Այսօր ողջ առավոտն անցկացրի դպրոցում, և նոր ուսուցիչն ինձ շատ դուր եկավ: Մինչ աշակերտները հավաքվում էին, նա արդեն նստած էր իր ուսուցչական տեղում, իսկ մեր դասարանի դռների մեջ անընդհատ երևում էին նրա նախկին աշակերտները, որպեսզի ողջունեին իրենց ուսուցչին: Նրանք մտնում էին դասասենյակ և ասում.

— Բա՜րև Ձեզ, սինյոր ուսուցիչ, բա՜րև Ձեզ սինյոր Պերբոնի:

Մի քանիսն էլ մոտենում էին, սեղմում ձեռքը և դուրս վազում: Երևում էր, որ բոլորն էլ շատ են սիրում իրեն և սիրով կշարունակեին սովորել նրա ղեկավարությամբ: Ուսուցիչն առանց գլուխը բարձրացնելու պատասխանում էր «ողջո՜ւյն», սեղմելով իրեն պարզած ձեռքերը և ի պատասխան բոլոր ողջույնների` մնում խիստ` նույն ուղիղ կնճիռը ճակատին: Հետո մոտեցավ պատուհանին և ակնդետ նայում էր դիմացի շենքի տանիքին: Թվում էր` նա ոչ թե ուրախանում, այլ տառապում էր այդ ողջ ուշադրությունից: Ապա շրջվեց դեպի մեզ և տևական նայեց յուրաքանչյուրս: Թելադրելիս քայլում էր նստարանների միջով և տեսնելով մի աշակերտի, որի երեսին կարմրավուն հետքեր կային, դադարեց թելադրել. ձեռքերի մեջ առավ նրա գլուխը և ուշադիր զննեց: Հետո հարցրեց, թե ի՞նչ պատահել և ձեռքը դրեց նրա ճակատին, որպեսզի ստուգի արդյոք ջերմություն չունի՞: Այդ պահին, թիկունքում, աշակերտներից մեկը կանգնեց նստարանին և ծամածռություն արեց: Ուսուցիչը շրջվեց: Չարաճճին անմիջապես նստեց և գլուխը կախեց` սպասելով պատժի: Բայց նա պարզապես ձեռքը դնելով տղայի գլխին` ասաց. -Այլևս նման բան չանես,- և վերադառնալով իր գրասեղանի մոտ  շարունակեց թելադրել: Երբ վերջացրեց, մի քանի ակնթարթ լուռ նայում էր մեզ. հետո շատ դանդաղ, իր խիստ բայց բարի ձայնով ասաց.

Continue reading →

30.09 Вставьте окончания. Выберите три словосочетания и составьте предложения.

С надёжным товарищем, у аккуратной девочки, со старшим братом, об умел… мастерах, на проворнов щенка, лучшую подругу, оловки жонглёре, за строгим взглядом, перед младшей сестрой, об опасным грузе, по узким до- рогам, у прежнего владельца, из-за осиновых пня, на торжественном концерте, около игрушечного самолёта, утренняя зарю, к старему другу.

Мне нужно идти к старому другу.

Я смотрела на него со строгим взглядом.

Нужно её оставлять с надёжным товарищем.

Սեպտեմբերի 27-ից 29-ը մենք ընկեր Արևիկի և ընկեր Տաթևի հետ գնացինք ճամբար։ Առաջին օրվա առավոտվա ժամը 9։00 ին հանդիպեցինք եկեղեցու մոտ, ժամը 9։15 գնացինք եկեղեցի և անց կես ընկանք ճանապարհ։ 11։00 կանգ առանք քարանձավ մտնելու համար։ Շատ գեղեցիկ էր և վախենալու։ Ընկեր Տաթևը մեզ պատմեց քարանձավի մասին, թե ինչեր են էնտեղ գտել և այլն։ Նկարվեցինք և շարժվեցինք։ Շատ երկար և հավես ժամանց անցկացրեցինք ավտոբուսի մեջ։ Ժամը 14։30 հասանք արատես։ Տեղավորվեցինք ծանոթացանք տարածքի հետ և ծանոթացանք իրար հետ։ Կար շա՜տ գեղեցիկ մի ճոճանակ։ Դիմացը հիանալի տեսարան իր գետակի ձայնով, շատ եմ սիրում էնտեղ նստել և երգ լսել։ Էդպես ամբողջ օրը անցավ տեղավորվելու վրա։ Իսկ 21։00 մեր խմբով գնացինք մյուս խմբի մոտ խարույկ վառելու։ Երգեցինք պարեցինք, գնացինք խոհանոց տաք թեյ խմելու և քնելու։ Հաջորդ առավոտյան բոլորը գնացին սար բարձանալու իսկ ես իմ ընկերուհու հետ ոտքի խնդիր ունենալու պատճառով մնացինք արատեսում և ճաշ պատրաստեցինք մնացածի համար։ Մինչ իրենց գալը ես և ընկերուհիս Լիլիթը իրար հետ նստած նայում էինք, թե՝ ինչպես էին մնացածը սար բարձրանում։ Երբ ետ վերադարձան ես իմ ընկերուհիների հետ գնացի մյուս խմբի մոտ իմ եղբոր մոտից շորերես վերձնելու և ման գալու։ Էդպես հավես ժամանակ, մոտավոր 16։40 գնացինք հաց ուտելու։ Դուրս շատ էր գալիս ընկեր Արևիկին օգնել խոհանոցային գործերով։ Եվ գնացինք գեղեցիկ նկարներ անելու։ Երեկոյան բոլոր երեխաներով խաղում էինք իրար հետ, իսկ երեկոյան խարույկ արեցինք մեր մոտ, խարույկից հետոել բոլորով վերձրեցինք դինամիկը և պարեցինք երեխաներով։ Եվ գնացինք քնելու։ Հաջորդ օրնել ամբողջ ժամանակ նկարվեցի և անցանք ճանապարհ։ Այսքանով մեր արատեսը ավարտվեց։

Ժամանակին մի պապիկ բացահայտեց իր թոռնիկին մի կարևոր ճշմարտություն։

-Բոլոր մարդկանց մեջ գնում է կռիվ, շատ նմանատիպ գայլերի կռիվներին։

Մի գայլ ցույց է տալիս՝ ջղայնությունը, նախանձ, ափսոսանք, եսասիրություն, փառասիրություն, սուտ։

Մյուս գայլը ցույց է տալիս՝ կյանք, սեր, հույս, ճշմարտություն, բարիություն և հավատարություն։

Թոռնիկը, շոշափել է մինչձ հիմքը պապիկի խոսքերով, մտածեց, իսկ հետո հարցրեց.

— Բա ո՞ր գայլը վերջում հաղթեց։

Պապիկը ժպտաց և պատասխանեց.

-Միշտ հաղթում է այն գայլը, ում դու կերակրում ես։

հղում

Հղում

Այն քիմիական ռեակցիաները, որոնք ընթանում են ջերմության և լույսի անջատմամբ, կոչվում են այրում: Այրումն օքսիդացման ռեակցիա է:Այրման համար անհրաժեշտ պայման է թթվածնի առկայությունը:Սովորաբար, որպեսզի այրում տեղի ունենա, հարկավոր է նյութը տաքացնել մինչև նրա բռնկվելը:Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում տեղի է ունենում նյութի բռնկումը, կոչվում է բռնկման ջերմաստիճան: Տարբեր նյութեր բռնկվում են տարբեր ջերմաստիճաններում:Կան նաև նյութեր, որոնք բոցավառվում են առանց տաքացնելու՝  ինքնաբերաբար: Նման նյութերի՝ բենզինի, կերոսինի, եթերի, ացետոնի գոլորշիների,  բնական գազի հետ պետք է շատ զգույշ վարվել:Այրման տեսակարար ջերմություն կոչվում է 1 կգ վառելանյութի լրիվ այրումից անջատվող ջերմության քանակը:Տարբեր վառելանյութերի այրման տեսակարար ջերմությունը կարելի է որոշել աղյուսակից:  Պինդ վառելանյութերի  այրման հետևանքով մեծ քանակությամբ  մոխիր  և  այլ թափոններ  են ստացվում: Այդ առումով առավել արդյունավետ է հատկապես գազային վառելանյութի օգտագործումը, որն այրվում է գրեթե լրիվ:
Վառելանյութերի այրման ընթացքում անջատվում է մեծ քանակությամբ ածխաթթու գազ, ինչպես նաև ծծմբի և ազոտի օքսիդները, որոնք աղտոտում են մթնոլորտը:
Եթե այնուամենայնիվ առաջացել է հրդեհ, ապա.
1.  Խուճապի չմատնվե՛ս:
2.  Անմիջապես զանգահարի՛ր հրշեջ կայանի համարով 1−01:
3.  Փորձի՛ր մարել կրակը կրակմարիչով կամ այլ միջոցներով:
4.  Իմացի՛ր, որոշ դեպքերում, օրինակ, եթե վառվում են փայտը, թուղթը, ապա կրակը հանգցնում են ջրով, որը և՛ իջեցնում է ջերմաստիճանը, և՛ կրակը մեկուսացնում է օդից:
5.  Իմացի՛ր նաև, շիկացած մետաղի  վրա չի՛ կարելի ջուր լցնել: Այդ դեպքում ջրից անջատվում է ջրածին, որի այրումից  մեծ քանակությամբ ջերմություն է անջատվում: Հրդեհը չի դադարի, այն ավելի շատ կտարածվի:
6. Մի՛ փորձիր հանգցնել վառվող բենզինը, նավթը, կերոսինը ջրով։ Դրանք ջրից թեթև են և, մնալով նրա մակերևույթին, կշարունակեն այրվել:
7. Մի՛ լցրու ջուր բաց էլեկտրալարերի վրա:

Վառելանյութ։ Վառելանյութի տեսակները: Դրանց լրիվ և թերի այրումը

Հեշտ բռնկվող նյութերը, որոնք այրվելիս անջատում են մեծ քանակությամբ ջերմություն, կոչվում են վառելանյութեր:
Վառելանյութ լինելու համար նյութը ոչ միայն պետք է լավ այրվի՝ անջատելով մեծ քանակությամբ ջերմություն, այլև՝ լինի էժան և շատ: Վառելանյութերը լինում են պինդ, հեղուկ և գազային:
Պինդ վառելանյութեր են՝ քարածուխը, տորֆը, փայտը և այլն:

Հեղուկ վառելանյութեր են՝ բենզինը, կերոսինը, մազութը, սպիրտը և այլն:
Գազային վառելանյութեր են՝ բնական գազ, ջրածինը:
Վառելանյութի արդյունավետությունը գնահատվում է այրման տեսակարար ջերմությամբ:
Վառելանյութերից օգտվելիս պետք է պահպանել անվտանգության կանոնները:
1. Բոլոր տեսակի վառելանյութերը պետք է պահել կրակից և ջերմության աղբյուրներից հեռու:
2. Վառելանյութն այրելիս պետք է կարգավորել վառարան մտնող օդի քանակը: Եթե օդի ծավալն անհրաժեշտից պակաս լինի, ապա տեղի կունենա վառելանյութի թերի այրում և ածխաթթու գազի հետ մեկտեղ կառաջանա խիստ թունավոր «շմոլ գազ» (CO):
3. Եթե սենյակում կա վառարան, ապա ժամանակ առ ժամանակ սենյակը պետք է օդափոխել: Դրանով դուք սենյակից կհեռացնեք CO2 և CO գազերը և նոր օդ կներմուծեք՝ լրիվ այրում ապահովելու համար:
4. Եթե բնակարանում գազի հոտ զգացվի, պետք է անմիջապես փակել գազի փականը, բացել բոլոր պատուհանները: Ոչ մի դեպքում չմիացնել էլեկտրականություն, քանի որ կայծից պայթյուն և հրդեհ կառաջանա:
5. Բոլոր հիմնարկներում, ձեռնարկություններում, քիմիական լաբորատորիաներում, պարտադիր է կրակմարիչներ ունենալ:

 Դասարանական առաջադրանքներ

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ է այրումը։Ի՞նչով է ուղեկցվում այն։

Այրումը քիմիական ռեակցիայի տեսակ է: Ուղեկցվում է ջերմություն և լույս:

1. Որո՞նք են այրման առաջացման պայմանները։

Անհրաժեշտ է տաքություն և թթվածին:

1. Հրդեհը հանգցնելու ի՞նչ միջոցներ գիտեք։

Պետք է թթվածինը փակել, օրինակ` ջրով, փրփուրով և ավազով:

Լրացուցիչ տնային առաջադրանք

1. Ի՞նչպես կվարվեք,եթե բնակարանում գազի հոտ զգաք:
2. Կբացեմ բոլոր լուսամուտները, կանջատեմ գազը և հոսանքը:
3. Ի՞նչ տեսակի վառելանյութեր գիտես:
4. Փայտ, քարածուխ, բենզին կերոսին և այլն:
5. Նշի՛ր գազային վառելանյութերի օրնակներ:
6. Բնական գազ, ջրածին: